rgens

Техниката на секвенцијализирање на ДНК на разни организми се појави во седумдесеттите години на претходниот век и им овозможи на генетичарите постепено да го зголемуваат своето знаење за геномите на организмите. Во меѓувреме го надградивме нашето знаење, веќе формата на двоен хеликс беше предложена, откривме дека покрај ДНК постои и РНК која врши најразлични функции внатре во клетката, дознавме како ХИВ вирусот влегува во клетките и како ги врбува за сопствените потреби… Меѓутоа, целото знаење за секвенцирање на геномите е половично бидејќи долго време немавме начин за уредување и менување на геномот.

Барем досега. Неколку научници од Хелмхолц центарот за истражување на инфекции од Германија, и од Универзитетот од Калифорнија, Беркли, оваа година ја добија Наградата за научно достигнување, која е поддржана од многу милијардери од областа на технологиите. Тие наградата ја добија за нивното откривање/создавање на потенцијално револуционерната алатка наречена CRISPR.

CRISPR е „алатка“ која овозможува менување на код во ДНК на некој организам. Кратенката доаѓа од clustered regularly interspaced short palindromic repeats (Кластерирани еднакво меѓусебно оддалечени кратки палиндромни повторувања), кои всушност се делови од ДНК кои се повторуваат, а меѓу нив се наоѓаат мали парчиња од геномот на вируси. Тие имаат помошник кој се вика Cas9 протеин и водечка РНК во ќелијата. Со помош на препознавањето на ДНКта на некои вируси кои веќе се бореле против бактеријата или нејзините претци, таа создава специјални Cas молекули кои имаат способност да го препознаат и „пресечат“ геномот на вирусот и така да го неутрализираат. Ова е дел од „научениот“ имунитетен систем кој го развиле бактериите во борбата против вирусите.

Научнците во 2013 година започнаа да го користат овој принцип на „крадење“ на туѓи геноми и нивно сечење за да го уредат геномот на други организми, и тоа успешно. Практично, со оваа алатка се овозможува нечиј геном да се пресече на било кое место и да истото да се смести друга секвенца, која ќе кодира за различни протеини. Со ова се отвора портата на директно генетско менување и експериментирање кое пружа многу големи потенцијали, но во исто време отвора огромни етички дилеми.

Преку користењето на CRISPR постои потенцијал да се создадат генетски алатки кои се водени од РНК и кои би можеле да ги сменат геномите на цели популации на клетки, вклучувајќи и човечки. Научниците ја искористија CRISPR алатката за да го поправат геномот кај глувци, за да го сменат геномот кај разни растенија, а генетскиот инженеринг не запира таму со создавањето на првиот организам со синтетички геном.

На следното видео можете да забележите како можат да се искористат CRISPR со Cas9 за напредок во медицината и генетиката

Ваквиот развиток можеби ќе овозможи создавање на алатка за целосно уништување на секакви патогени организми кои го напаѓаат нашето тело, вклучувајќи ги ХИВ, Хепатит, Ешерихија коли, Пневмонија, Уреаплазма и Микоплазма и така натаму. Дополнително, може да овозможи начин за поправка на оштетени клетки кои инаку би умреле и би придонеле кон стареење, а дури може да придонесе кон уредување на гените на ембрионите, во индустријата, во фармерството и така натаму. Етичките дилеми кои ваквиот развиток ги отвора се навистина големи и останува да се надеваме дека ќе ги развиеме етичките правила пред некој манијак да создаде биолошки супероружје со кое ќе може да не` уништи на ниво на кое немаме ефективна одбрана – клеточно.

Извор: Quanta Magazine, Xconomy

Претходна статијаLG лансираше 4 нови телефони од средната класа
Следна статијаGoogle со дополнителна заштита од малициозен софтвер во Chrome, Search и Ads